Home publicaties Delftse verhalen Wilmer: vier generaties in rookwaren

Wilmer: vier generaties in rookwaren

door Rob van Es

Twee keer kort en één keer lang. Als in deze volgorde na sluitingstijd de deurbel ging, wist Chris Wilmer precies welke klant – ondanks het ongebruikelijke uur – nog een doos sigaren wilde hebben.
Klanten na sluitingstijd helpen gebeurt nu niet meer. De tijd dat een middenstander 24 uur per dag klaar moest staan, is voorbij. Er is meer rust gekomen in de rookwarenverkoop van de familie Wilmer. Chris: “We verkopen nu minder sigaretten en meer sigaren”.
“Sigaren worden meer gewaardeerd als een luxe product”, voegt schoonzoon Xavier toe.

Hillen en Van Andel
Anno 2011 zit de familie Wilmer 92 jaar in de tabakszaak aan de Wijnhaven. Eigenlijk is de familie nog langer verbonden aan het tabakswezen. “Mijn opa die ook Chris heette, is als filiaalhouder begonnen op de hoek van de Koornmarkt en de Oude Langendijk, waar nu opticien Van der Leeuw zit. De zaak heette Van Andels Tabak, een grote tabaksfabrikant in Leiden met filialen in het land. En dus ook in Delft”.
In 1919 stak de winkel over naar het bekende adres aan de Wijnhaven. Voor 1919 was het pand aan de Wijnhaven een woonhuis met een drukkerij van de familie Van Middelburg. De persen gingen eruit, de sigarenkistjes erin.

Pijptabak in puntzakjes
De verwijzing naar de Leidense afkomst van de Van Andel-sigaren kreeg een plek in het vensterglas boven de deur aan de Wijnhaven waar tot op de dag van vandaag links het stadswapen van Leiden en rechts het wapen van Delft is te zien.
In de winkel van nu hangt nog een ingelijste kopie van een bladzijde van het allereerste kasboek, gedateerd 3 oktober 1919. Er zijn meer verwijzingen naar die allervroegste jaren. Onder de toonbank hangt nog een bord met het opschrift ‘Alle prijzen per half ons’. Chris: “Pijptabak werd toen los in puntzakjes verkocht, Elk merk z’n eigen puntzakje”.
En in een boog boven de ene toonbank is in sierletters de naam Van Andel nog te zien. Boven de rechtertoonbank hangt eenzelfde sierboog met de naam Wilmer. Chris: “Die Wilmer-boog is niet origineel en hebben we later laten namaken van de Van Andel-boog. Maar hij is er niet minder mooi door. Toch?”

Chris Wilmer: ‘Pijptabak werd los in puntzakjes verkocht. Elk merk z’n eigen puntzakje’. (foto Marianne van Es)

Als twee druppels water
Dankzij de strenge inrichtings-eisen van Van Andel kreeg de sigarenzaak aan de Wijnhaven in 1919 z’n kenmerkende uiterlijk dat tot op de dag van vandaag wordt gekoesterd: een historisch sigarenmagazijn met veel laatjes en kroonluchters boven de toonbank. Chris Wilmer pakt er een oude foto bij. “Kijk, dit is een sigarenzaak van Van Andel in Den Helder. Ook van Van Andel. Lijkt als twee druppels water op onze zaak”.
Zoals Heineken voorschrijft hoe cafés er uit moeten zien die door de brouwer worden gefinancierd, zo deed Van Andel dat toen al in de sigarenbusiness.

Spaarvarkens van de familie Wilmer
Het doordachte marketingconcept mocht niet baten. In 1936 ging Van Andel failliet. Grootvader Chris Wilmer rook z’n kans. “De hele familie Wilmer werd vriendelijk doch dringend verzocht de spaarvarkens kapot te slaan”, vertelt kleinzoon Chris die nu als 60-jarige de familietraditie hoog houdt.
Met het familiekapitaal uit de spaarvarkens nam grootvader Wilmer de failliete zaak over. Een gewaagde beslissing, zo net na de crisis en met nog groter onheil op komst.

Hoe de winkel kleiner werd
Ook in de oorlog verkocht Wilmer tabak. Al was het assortiment toen een stuk kleiner dan vóór de oorlog. Toch merkte je daar niks van als je in de oorlogsjaren naar binnenstapte. Chris pakt ter illustratie weer een foto van de muur. “Kijk dit is onze zaak in het klein”. Klein? Je ziet er niets kleins aan. Totdat Chris er op wijst dat op de foto de zaak tot net achter de eerste toonbank loopt. “In de oorlog is de zaak tweederde korter gemaakt. De achtermuur is naar voren gehaald. Maar als je het niet weet, dan merkte je het niet”. Een slimme zet, want het scheelde de familie in die moeilijke jaren veel stookkosten en dat er veel minder rookwaren in de schappen lagen, viel hierdoor niet zo op”.

Collectant in de Maria van Jessekerk
De oude Chris Wilmer zwaaide er tot zijn overlijden in 1967 de scepter. Toen nam vader Jan het over. Deze voormalige timmerman draaide al sinds 1947 mee in de zaak. In die jaren was het niet alleen de kwaliteit van de rookwaren en de service, maar vooral ook het geloof dat bepaalde waar je ging winkelen.
“Mijn vader was collectant in de Maria van Jessekerk. En dus kochten veel katholieke klanten alleen bij ons. Ze passeerden er sigarenzaak Swarttouw aan de Oude Langendijk voor. Andersom waren er ook veel Delftenaren die ons passeerden om uitsluitend bij Swarttouw een rokertje te kopen. Vreemde tijden”.
Vader Jan leidde de Wilmer-dynastie tot 1985. En toen kwam Chris junior als de nieuwe eigenaar in beeld. En ook hij draaide al jaren mee in de zaak. “Ik ben hier in 1967 als 15-jarige jongen begonnen. Op de ULO konden ze niks met me aan. Toen zei mijn vader: ‘kom maar in de zaak’. Daarna ben ik de handelsavondschool gaan doen. Daar kwam ik dezelfde ULO-leraren weer tegen. Maar nu ging het wèl goed, gewoon omdat ik er door het werk in de zaak veel meer het nut van inzag”.

Zippo met het Delftse stadswapen
De vraag naar sigaren is in een paar decennia sterk veranderd, zo heeft Chris ervaren. “Werd een jaar of twintig geleden nog volop gekozen voor de gematteerde bolknak, zoals de Agio Gouden Oogst met zijn gladde, bepoederde dekblad, inmiddels is de grovere Corona veruit favoriet”. Zelfs een leek kan zien dat deze nieuwkomer handgerold is. Geen gepoeder meer, maar echt natuur.
Chris opent de deur van de humidor – de bewaarkast met een constante luchtvochtigheid van 71% - en pakt voorzichtig een dikke sigaar uit een kistje. “Dominicaanse Republiek. Topkwaliteit. € 8,50 per sigaar”.
Die Dominicaanse heeft hij in vele soorten en maten. “Ook Cubaanse hoor. Maar de Dominicaanse zijn wat lichter van smaak”.
Wilmer is trots op zijn sigaren. Hij is ook trots op zijn markante collectie aanstekers. Zo heeft Wilmer binnen de stad de grootste collectie Zippo’s, de bekende stormaansteker uit Amerika. “Ik heb een tijd terug 300 Zippo’s met het Delftse stadswapen laten maken, 299 glimmende en 1 matte. Dat was een misdruk. Die matte is nu van mij! De rest is verkocht”.

Op vakantie naar sigarenfabriek
Chris werd 60 jaar in 2011 en heeft vanaf 1967 hard, zeg maar gerust keihard gewerkt. “Gemiddeld 70 uur per week denk ik”. Hij is maar twee keer op vakantie geweest. De eerste keer naar een sigarenfabriek in de Dominicaanse Republiek, de twee keer naar een sigarenfabriek in Indonesië. Hij pakt één van de vele foto’s van de muur: Chris als jonge vent in de tropen met een sigaar van een halve meter in zijn mondhoek, terwijl hij zittend op de grond sigaren aan het rollen is.
Chris wil met z’n zestig jaar voorlopig nog verder met de zaak. Dochter Yvette en schoonzoon Xavier werken ondertussen mee. Mocht Chris er mee willen stoppen, dan neemt de jonge generatie het over.

Mensen roken bewuster
Chris woont, net als zijn vader en grootvader in het huis achter de winkel. Dochter en schoonzoon wonen boven de zaak. Dochter Yvette werkt sinds 2000 mee in de winkel. Schoonzoon Xavier is nog zo groen als gras en werkt sinds 1 september in de zaak. “Ik zat eerst in de zonweringen. Maar sigaren bevallen mij beter. Het vluchtige roken is er af. Mensen roken tegenwoordig bewuster. Er is een goede boterham in te verdienen. Het is een eerlijk product en een mooi vak.
Mijn schoonvader weet zo ontzettend veel van sigaren. Een betere leermeester kun je niet hebben”.

---

januari 2012