Home publicaties Delftse verhalen Trouw aan de boerderij

Trouw aan de boerderij

Aan de Noordeindseweg, het grensgebied tussen Delft en Pijnacker, stonden rond 1600 een stuk of acht boerderijen, naar de trant van die tijd gebouwd in hout. Een groot deel van de negentiende eeuw floreerde de landbouw en dus verrezen er veel nieuwe, stenen boerderijen in die tijd. Ook de boerderij van Henk Bukman (91) stamt uit die periode. De boerderij aan de Noordeindseweg 56 was voor de helft opgetrokken uit steen en de helft uit hout. In 1904 liet Bukmans grootvader de boerderij afbreken en opnieuw opbouwen. Dertien jaar later werd Bukman er geboren. De vijfde generatie Bukman.

Melkfabriek

Hij bezocht de HBS in Delft. Graag was hij geschiedenis gaan studeren, maar het werd de middelbare landbouwschool in Dordrecht. Er moest een Bukman blijven op de boerderij die al sinds 1842 lang in de familie was. Wel was Bukman zijn hele leven bestuurlijk zeer actief. Hij was onder meer bestuurslid van de Kring Delft van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, kringvoorzitter Westland van deze landbouworganisatie, bestuursvoorzitter Noordpolder van Delfgauw, hoofdingeland (lid algemeen bestuur) Hoogheemraadschap Delfland, hoogheemraad (lid DB) en waarnemend dijkgraaf. Maar op de allereerste plaats kwam de melkveehouderij die al generaties in de familie was. 
 “Mijn grootouders maakten zelf nog boter en kaas”, vertelt hij. “Mijn moeder zag dat niet zitten. Dus werd de melk verkocht aan Veth en Co in de Dirk Langenstraat, toen de enige melkfabriek in Delft. Later is Veth en Co overgenomen door Van Grieken in Den Haag. Veth moest stoppen omdat er een verbod kwam op het verwerken van melk in oude gebouwen in de stad. Daarom zijn de meeste stadsboerderijen verdwenen. Voor de boeren in de stad gold een uitstervingsbeleid. Dat betekent dat de boer tot zijn dood zijn bedrijf mag houden, maar de generatie daarna niet meer.  Daardoor was het mogelijk dat er nog tot 1960 een stal was in de Dirklangendwarsstraat. Er is zelfs nu nog één stadsboerderij met vee in Delft: de Plantagehoeve, Nieuwe Plantage 111, met land in Abtswoude.

De melk werd verkocht aan Veth en Co in de Dirk Langenstraat, toen de enige melkfabriek in Delft. Een muurschildering herinnert nog aan die tijd

Kerkepad

Vroeger bevond Bukmans boerderij zich in de gemeente Vrijenban. Die werd in 1921 opgeheven. Het grondgebied weed verdeeld over onder meer de gemeenten Delft en Pijnacker. Plotseling liep de gemeentegrens tussen Delft en Pijnacker met de boerderij Noordeindseweg 56 aan de Pijnackerse kant. Vlakbij in de richting van Delfgauw, ligt in de weg een bruggetje. Daar buigt de grens af richting Delft. Zelf is Bukman zijn hele leven georiënteerd geweest op Delft. “Ik ging er op school, en ik heb samen met mijn grootvader  heel veel rondgewandeld in de oude stad.” 
De wandeling naar school, de Groen van Prinstererschool aan de Nieuwe Langendijk voerde door de weilanden. “Er liep een kerkepad”, legt Bukman uit. “Dat pad lag op grond van de familie Lugtigheid. Alleen kerkgangers en scholieren mochten er gebruik van maken. Tegenwoordig is het pad weer in gebruik voor recreanten.”
Een van de wandelaars die dikwijls op het kerkepad werd gesignaleerd was Willem Schermerhorn, de latere minister-president. “Hij woonde aan de Kanaalweg en maakte elke zondag dezelfde wandeling. Soms kwam hij wel eens bij ons koffiedrinken. Het was een aardige man.”

Veiling

Tijdens zijn vele wandelingen door de oude stad, passeerde Bukman regelmatig de veiling aan de Westvest. “Alle tuinders uit de omgeving kwamen daar. Daar was niet iedereen blij mee. De tuinders wilden een veiling waar ze makkelijk hun schuit kwijt konden. Maar dat gaf geduvel met het stadsbestuur. Middenstanders, die voor het vervoer van goederen eveneens waren aangewezen op de Delftse wateren, klaagden dat de tuinders de doorvaart belemmerden. Later hebben de tuinders geprobeerd een veilinggebouw aan de Westvest neer te zetten, maar dat hield het gemeentebestuur tegen. Daarom zijn de tuinders naar Den Hoorn uitgeweken, op Schipluidens grondgebied. Maar, de veiling heette wel veiling Delft. Dat was beter, met het oog op de handel met het buitenland. Delft wist men wel te vinden op de kaart, maar van Schipluiden had natuurlijk geen hond gehoord.”

Oorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er Duitse soldaten ingekwartierd in de boerderij. “Hoewel, het waren geen Duitsers”, zegt Bukman. “Het waren krijgsgevangenen die aan het concentratiekamp waren ontkomen door vrijwillig te tekenen bij de SS. We kregen een Duitse officier in onze bovenkamer, en een aantal bewakers. Die had hij goed onder de duim. We hebben niet veel last van elkaar gehad. Je moest alleen geen ruzie maken met die kerels, want dan lag je meteen munt.” Bijkomend voordeel van de inkwartiering was dat de Bukmans ineens weer telefoon hadden. En een bewaker voor de deur. “We hadden dus weinig te vrezen.” Tot op de dag van vandaag koestert Bukman een souvenir van de Duitse inkwartiering. Een van de Duitse soldaten bleek artiest. Hij maakte een aantal schilderingen op de muren van de zolder. 

 

Een souvenir van de Duitse inkwartiering

door Trudy van der Wees

 

Willem Schermerhorn bron: http://www.parlement.com/9291000/modulesf/g0cgiy3f

Nuchtere Noord-Hollandse boerenzoon die als Delfts geodetisch ingenieur een wereldvermaard geleerde werd door de introductie van fotogrammetrie in de luchtkartering. Was in de jaren dertig actief als voorzitter van 'Eenheid door Democratie'. In de bezettingstijd betrokken bij het hooglerarenverzet en gijzelaar. Mede-initiatiefnemer van de Nederlandse Volksbeweging en medeoprichter van de PvdA. In opdracht van koningin Wilhelmina formeerde hij in 1945 met Drees een kabinet waarvan hij minister-president werd. Na de verkiezingen benoemde het kabinet-Beel hem tot voorzitter van de Commissie-Generaal voor Nederlands-Indië, een functie die hem veel smaad opleverde. Keerde daarna terug in de wetenschap, maar bleef actief als Tweede- en later Eerste Kamerlid. In de Senaat gezaghebbend woordvoerder ontwikkelingssamenwerking en onderwijs. Pas tegen het eind van zijn leven kreeg hij de waardering die hij verdiende.