Home publicaties Delftse verhalen Het verhaal achter Delfts bekendste lijstenmaker

Het verhaal achter Delfts bekendste lijstenmaker

door Rob van Es

‘Jaap Bestman’. Onder die naam kennen veel Delftenaren de zaak aan het Vrouw Juttenland waar je schilderijlijsten, schilderijen en prenten kunt kopen. Maar toch klopt dat niet helemaal. Bestman-Moleveld heet de zaak voluit. Els Moleveld en haar broer Roland runnen de zaak al sinds 1973. In dat jaar stopte Jaap Bestman ermee.
Roland werkte er toen al als lijstenmaker en Els deed de verkoop in de winkel. Samen namen ze de winkel over. Els is het vaste gezicht in de winkel. Roland is vooral de man die in de werkplaats achter de winkel restauraties uitvoert en schilderijen en prenten inlijst.
Els en Roland en hun vader Pieter Moleveld vormen een stevige driehoek. Want Pieter Moleveld mag dan in 1976 zijn overleden, hij is tot op de dag een pijler onder de motivatie van Els en Roland. Els toont een kloek handboek dat open valt op de plaats waar haar vader als kunstschilder staat vermeld.

Els en Roland Moleveld. (Foto Marianne van Es)

Gerenommeerd voetschilder
Els en Roland praten vol trots over hun vader. Pieter leerde het schildersvak nog van Piet van Boxel, een grote naam uit de kunstenaarsgroep de Haagse School. Molevelds romantisch-realistische doeken uit die tijd zijn schitterend qua detaillering. En toen ging het mis. Els: “In 1956 kreeg mijn vader polio. Ik was toen 4 jaar. Hij raakte verlamd aan zijn armen en moest aan de zuurstof. Hij kon alleen z’n voeten nog bewegen”.
Els nam als klein meisje een deel van de zorg voor haar vader op zich. Toen Els’ moeder in 1967 overleed kwam de zorg in z’n geheel bij het toen 15-jarige meisje te liggen.
Maar Els deed meer dan de verpleegkundige en huishoudelijke zorg alleen.
Ze mengde ook z’n verf en zette alle schildersspullen klaar. Want vader Pieter moest en zou schilderen. Met z’n rechtervoet weliswaar, want z’n armen deden het niet meer. Doorzetter Pieter werd binnen een paar jaar één van Nederlands bekendste voetschilders.

Bij ons kon altijd alles
Het klinkt allemaal erg dramatisch, maar zo hebben vader Pieter, en de kinderen Els en Roland het nooit beleefd. “We waren een vrolijk team. We lachten heel wat af. Alles kon. Als Roland ergens wilde gaan vissen, gingen we met z’n allen mee. Ook vader dus, met een aangepaste stoel en met zuurstofflessen”.
Toen Els later trouwde, maakte haar man speciale liggende schildersezels voor zijn schoonvader. Met een vernuftig systeem van touwtjes, kon zo’n liggende ezel in de juiste schuine hoek worden gebracht. Pieter kon dan zonder veel moeite met zijn rechtervoet gevat in een slinger bloemstukken en landschappen schilderen.
Els: “Mijn kinderen zagen dat hun opa op die manier mooie dingen kon maken en dus gingen mijn kinderen ook met een potloodje tussen de tenen tekenen”.

Inlijsten van borduurwerkjes
Els en Roland houden van hun zaak. Ze koesteren de kwaliteit van een mooi gemaakte schilderlijst. Maar toch, echt een drukbezochte winkel is het niet. Veel mensen gaan tegenwoordig eerder naar een woonsupermarkt voor een lijstje. Dat is goedkoper, maar vaak ook krakkemikkiger. Roland: “Het gebeurt wel dat mensen soms met zo’n lijstje langskomen met de vraag of wij het willen repareren”.
Even zo goed weten veel Delftenaren nog steeds de weg te vinden naar de kunsthandel. Voor het inlijsten van borduurwerkjes bijvoorbeeld. Els: “Vaak zijn het dan borduurwerkjes van vroeger. Ik was de vlekken er uit, waarna ik de werkjes strijk en pers”. Roland: “Daarna spannen we het op in een mooi lijstje”.
Ook de rijksoverheid is trouwens jarenlang klant geweest bij het duo.
Roland. “We hebben twaalf jaar lang in opdracht van het rijk BKR-kunstwerken kunnen restaureren. Ze werden hier elke week met een bestelbus gebracht en weer opgehaald”.

Toen Vrouw Juttenland nog Appelmarkt heette
De kunstwinkel van Els en Roland zit in een historisch pand. Ooit zat er een café in. Via het steegje naast de zaak rolden vroeger de biervaten binnen. Ook heeft nog een wasserij in het pand gezeten. Roland: “Het is allemaal geschiedenis hier”. Hij wijst op wijkend voegsel en allerlei varentjes in een stukje muur achter de werkplaats. “Dit is nog vijftiende eeuws heb ik mij laten vertellen”.
Hij vervolgt: “Vroeger heette het Vrouw Juttenland nog Appelmarkt. Hij pakt een oude gravure van Blaeu van de muur en wijst op de 17de eeuwse plattegrond het piepkleine gegravuurde pandje aan dat anno 2012 lijsten aan de man brengt. ‘Appelmarkt’ staat er als straatnaam bij.
Roland: “Afgestudeerde studenten komen dit soort gravures van de stad Delft hier vaak kopen als herinnering van hun studietijd”.

Tweede leven
Els en Roland houden er van mensen te verbazen. “Als mensen dan met een oud schilderijtje komen, neemt m’n broer het mee naar achter. Met een beetje alcohol en terpentine ziet zo’n schilderij er dan weer even als nieuw uit. De verbazing van de klant is iedere keer weer groot. Dat gebeurt nog altijd twee keer per week”.
Maar zo’n toverwatje met terpentine werkt natuurlijk maar een paar minuten. Dan wordt het weer dof. Echt glimmen gaat het weer als Roland aan het werk kan.
Achter de winkel liggen zijn werkplaatsen. Een magazijn voor lijsten, een werkplaats met allerlei gereedschappen, bussen vernis, glas, een verstekmachine, een plek voor schildersspullen: allemaal het domein van Roland die hier een schilderij volgens de regels der kunst een tweede leven kan geven.

---

februari 2012