Home lezingen Gehouden lezingen Lezing Ter herinnering aan onze Joodse stadsgenoten

Lezing Ter herinnering aan onze Joodse stadsgenoten

In de synagoge staan op twee grote panelen de namen geschreven van de, voor zover de Stichting Herinneringsstenen Delft weet, 142 Joodse slachtoffers uit Delft, maar buiten dit markante gebouw was er geen enkel monument om stil te staan bij deze inktzwarte tragedie. Hun verdwijning valt nooit goed te maken maar, de verhalen over deze Delftenaren kunnen we wel levend houden. Daarom besloot Jan Willem Pijnacker Hordijk  -gelukkig samen met anderen-  ook in Delft Stolpersteine (Struikelstenen of Herinneringsstenen) te plaatsen. Jan Willem wil ons tijdens deze lezing op 31 mei graag meer vertellen over onze Joodse stadsgenoten en het plaatsen van de Herinneringsstenen.  

Foto: Gabrielle Struijk

Delft heeft aan het begin van de Tweede Wereldoorlog een betrekkelijk kleine Joodse gemeenschap. Ongeveer 180 namen zijn bekend. Bibliotheken, bioscopen, restaurants, parken, zwembaden etc. worden verboden gebied voor Joden. Joodse kinderen moesten naar aparte scholen en de dienstbetrekking van Joodse ambtenaren werd ontbonden. Als op 8 mei 1945 Canadese soldaten Delft bevrijden telt de stad 142 Joodse inwoners minder. Het verhaal van Delft is maar een kleine geschiedenis binnen de grote wereldgeschiedenis van oorlog en holocaust. Uiteindelijk hebben zo’n zes miljoen Joden de dood gevonden in een systematische vernietiging.    

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig ontwikkelde ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het naziregime zijn kunstproject ‘Stolpersteine’. Hij wil dat deze geschiedenis nooit wordt vergeten. Sterker nog, hij wil dat wij erover struikelen om er elke keer weer opnieuw aan herinnerd te worden. Deze stenen worden voor de toenmalige woningen van de slachtoffers in de bestrating geplaatst. Op elke steen staat in de messing laag de naam van het slachtoffer en de overlijdensdatum (mits bekend). Om de steen te kunnen lezen moet men voor het slachtoffer buigen. Sinds 1996 zijn ondertussen al 90.000 ‘Stolpersteine’ in Europa aangebracht. 

De stichting Herinneringsstenen Delft is in 2018 opgericht om de 142 Joden uit Delft, hun verhaal, hun leven en hun dood, in herinnering te houden. Dit doet de stichting o.a. met het vertellen van hun verhalen, het geven van voorlichting en het plaatsen van struikelstenen in de bestrating voor hun huizen van destijds. Er is veel historisch onderzoek nodig, om de geschiedenis van de slachtoffers te documenteren en hun verhaal te kunnen vertellen. Praktisch gezien betekent dit het zo zorgvuldig en volledig mogelijk in kaart brengen van namen, geboortedata, locaties waar iemand is opgepakt of is omgekomen, en vooral de nabestaanden te traceren. 

Naast het in stand houden van de nagedachtenis is ook ‘bewustwording’ een belangrijk doel van de Stichting Herinneringsstenen Delft. Om zo te helpen voorkomen dat deze geschiedenis zich zal herhalen. Het verstrekken van (historische) informatie, het geven van voorlichting – op scholen, via evenementen en activiteiten – en het zoeken van publiciteit is daarom een belangrijke nevenactiviteit.  

Programma dinsdag 31 mei: 

• 19.30 uur   Inloop met koffie/thee
• 20.00 uur   Lezing door Jan Willem Pijnacker Hordijk
• 21.00 uur   Vragenronde
• 21.10 uur   Napraat met een drankje
• 22.00 uur   Sluiting 

Aanmelden kan via deze link: https://forms.gle/XvpeVcFKEZRrQ2go8  
De lezing is gratis voor leden. Voor niet-leden geldt een bijdrage van € 5,00 contactloos te betalen aan de deur.   

Over de spreker 

Even voorstellen 

In 1956 ben ik geboren met de naam Willem Jan Pijnacker Hordijk. Ik ben schatrijk met een lieve en geduldige vrouw, vier kanjers van zonen, vier lieve schoondochters en tien veelbelovende kleinkinderen. De meerderheid van onze nazaten is werkzaam in het onderwijs.  

Mijn favoriete boek is de Bijbel en ik ben een enthousiast volgeling van de allerberoemdste Jood Jezus Christus. Acht jaar heb ik theologie mogen studeren, geef les over de Bijbel (Oude of eerste Testament) aan volwassenen en ruim twee decennia ben ik docent godsdienst aan het Christelijk Lyceum Delft.  

Tot nu toe heb ik acht keer fascinerend, stokoud en hypermodern Israël mogen bezoeken, waaronder vijf keer in verband met een uitwisseling met de Rabin High School in Kfar Saba bij Tel Aviv, waar Delft een stedenband mee had. We logeerden niet in hotels of jeugdherbergen, maar bij particulieren thuis, waardoor je een goed beeld van het leven daar kreeg. Regelmatig roep ik mijn leerlingen op om zowel de Bijbel als de krant te lezen. Israël is Gods wonder. 

In het kader van Jodendom bezocht ik met leerlingen vaak de Delftse synagoge. Ik vroeg me af wat er nog meer over het jodendom te zien was in Delft en daaruit ontstond de wandeling van meer dan twee uur door Joods Delft. Voor deze wandelingen, waarbij ik zelf de pro Deo-gids ben, blijkt tot mijn verrassing veel belangstelling te bestaan.  

In de synagoge staan op twee grote panelen de namen geschreven van de voor zover wij weten 142 Joodse slachtoffers uit Delft, maar buiten dit markante gebouw was er geen enkel monument om stil te staan bij deze inktzwarte tragedie. Hoewel hun verdwijning nooit goed te maken valt, mogen we nooit de respectvolle herinnering aan hen vergeten. Daarom besloot ik -gelukkig met anderen- ook zgn. Stolpersteine (Struikelstenen of Herinneringsstenen) in Delft te plaatsen. Daarover wil ik u graag meer vertellen.