Delfia Batavorum logo

Lezingen in 2012

  • 29 november 2012:
    Schatgraven in gekaapte brieven; een venster op het (taal)verleden
    door prof.dr. Marijke van der Wal
  • 29 oktober 2012:
    Antoni van Leeuwenhoek
    door J.J.P. Lamoré
  • 17 oktober 2012:
    Vlaamse tapijtkunst
    door drs. Hillie Smit (Lezing van Vereniging Vrienden van het Prinsenhof)
  • 17 september 2012:
    Archeologie in de Spoorzone: de eerste resultaten
    door S.H. Jongma
  • 29 maart 2012:
    De reis naar Delft
    door Kader Abdolah
  • 29 februari 2012:
    De historische relatie tussen de Technische Universiteit en de stad Delft
    door Han Heijmans
  • 23 februari 2012:
    Op zoek naar het Hollandse landschap
    door Frits van Ooststroom
  • 26 januari 2012:
    Impressies van de stads-bouwmeester
    door Wytze Patijn

Lezing: Schatgraven in gekaapte brieven; een venster op het (taal)verleden

Delfia Batavorum Lezing

Datum: donderdag 29 november 2012
Spreker: Prof.dr. Marijke van der Wal
Aanvang: 20.00-22.00 uur
Locatie: DOK Centrum / Leescafé
 

"Ik ben 2 daage in Delft geweest en ik ben bij de capteynsvrou geloogeert geweest en sij heeft mijn wel onthaalt, want ik heb nog pannekoeke gegeete die aan boort gebakke benne en sij hebbe mijn wel gesmaakt". Zo klinkt op 31 december 1779 de stem van Hendrikje ten Broek in de brief aan haar man die zich aan boord van een VOC-schip bevindt. Haar brief behoort tot de ongeveer veertigduizend Nederlandse brieven die samen met andere papieren in oorlogstijden door Engelse kaapvaarders of oorlogsschepen in beslag zijn genomen.
De herontdekte Nederlandse brievenschat staat centraal in het Brieven als Buit-onderzoek aan de Leidse Universiteit. Daar zijn wetenschappers aan het schatgraven en ontdekken zij bijzondere vondsten, geheimen en de taal van de gewone man en vrouw. Zelfs kinderbrieven duiken op. Al die persoonlijke brieven geven ons een uniek zicht op het (taal)verleden.

Prof. dr. Marijke van der Wal is bijzonder hoogleraar Geschiedenis van het Nederlands aan de Universiteit Leiden. Zij geeft leiding aan het onderzoeksprogramma Brieven als buit. Zij publiceerde tevens De voortvarende zeemansvrouw. Openhartige brieven aan geliefden op zee en Schatgraven in gekaapte brieven: een venster op het (taal)verleden.
Meer informatie: www.brievenalsbuit.nl

Lezing: Antoni van Leeuwenhoek

Datum: maandag 29 oktober 2012
Spreker: J.J.P. Lamoré
Aanvang: 20.00-22.00 uur
Locatie: DOK Centrum / Leescafé

Op het moment dat je als student voor het eerst door een microscoop kijkt gaat er een wereld voor je open. Antoni van Leeuwenhoek heeft in de 17e eeuw als eerste deze wereld aan het licht gebracht. In een wereld met zeer uiteenlopende geestelijke stromingen en wetenschappelijke opvattingen die nog volledig geworteld waren in de Griekse Oudheid kwam Antoni van Leeuwenhoek met zijn nuchtere waarnemingen van een volledig onbekende wereld, de wereld van de microbiologie. Antoni van Leeuwenhoek was autodidact : hij had geen wetenschappelijke vorming gehad, ook beheerste hij geen andere talen, met name geen Latijn, bij uitstek de taal van de geleerden in die tijd. Misschien heeft dit laatste wel in zijn voordeel gewerkt omdat hij zo, zonder vooroordelen, zijn opmerkelijke waarnemingen kon doen. Hij maakte zelf zijn verfijnde microscopen, maakte zelf zijn unieke lenzen en liet niemand toe tot deze geheimen. Het was Reinier de Graaf die het unieke werk van Antoni ontdekte en hem vervolgens introduceerde bij de Royal Society te Londen, in die tijd een vermaard gezelschap van zeer beroemde wetenschappers. Dat heeft geresulteerd in een stroom van brieven met uitgebreide verslagleggingen van zijn waarnemingen. De spreker zal werk en leven van Antoni van Leeuwenhoek plaatsen tegen de achtergrond van de befaamde 17e eeuw.

J.J.P. Lamoré was van 1976 tot 2001 chirurg te Delft. In zijn jeugd was hij al zeer geboeid door biologie. Door zijn studie geneeskunde en de opleiding tot chirurg verschoof deze interesse naar de achtergrond. Na zijn pensionering heeft hij een aantal studies gedaan, onder meer naar werk en leven van Antoni van Leeuwenhoek.

Lezing over Vlaamse tapijtkunst - 17 oktober 2012

Datum: woensdag 17 oktober 2012
Spreker: Hillie Smit
Aanvang: 20.15 uur
Locatie: Kamer van Charitate, Prinsenhof
Kosten: €5,= (gratis voor leden van de VVvP)
Lezing Vereniging Vrienden van het Prinsenhof

Op woensdag 17 oktober 2012 hield Hillie Smit, kunsthistorica en expert op het gebied van de Vlaamse tapijtkunst, om 20.15 uur in de Kamer van Charitate, Prinsenhof, een lezing over Vlaamse tapijtkunst, ter voorbereiding op de excursie naar de Vlaamse stad Oudenaarde in november.

Detail uit de wandtapijtreeks De geschiedenis van David en Batsheba,
geweven te Brussel in opdracht van Hendrik VIII van Engeland, 1528,
Musée de la Renaissance, Ecouen/Parijs.

Drs. Hillie Smit zal ons uitleg geven over de specifieke kenmerken en de techniek van het wandtapijt weven om vervolgens een overzicht te geven van de belangrijkste ontwikkelingen en hoogtepunten uit de geschiedenis van de wandtapijtkunst in de Zuidelijke Nederlanden vanaf de middeleeuwen tot aan de Franse Revolutie.
De kostbare, monumentale wandtapijtreeksen, ook wel ‘mobiele fresco’s’ genoemd, werden in opdracht van heersers en koningen uit heel Europa vervaardigd in Brussel, Antwerpen en Oudenaarde en droegen bij aan de status en de beeldvorming van de hoven. Dit zal worden geïllustreerd met afbeeldingen van de belangrijkste overgebleven werken, onder meer naar ontwerpen van beroemde kunstenaars als Rafaël, Rubens en Jordaens. Daarnaast zal een aantal voorbeelden toegelicht worden van wandtapijten die aanwezig zijn in de Nederlandse collecties.

Drs. Hillie Smit (1956) studeerde kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen en is nu als zelfstandig kunsthistoricus werkzaam in Amsterdam. Zij deed voor verschillende musea en instellingen onderzoek op het gebied van het interieur en de toegepaste kunst – met name op het gebied van textiel - en publiceerde daarover. Sinds geruime tijd werkt zij aan de inventarisatie, beschrijving en bestudering van wandtapijten in openbare collecties, in Italië en in Nederland. Hierover publiceerde zij samen met Ebeltje Hartkamp-Jonxis 'European Tapestries in the Rijksmuseum' (2004). Momenteel is zij bezig met de voltooiing van het 'Corpus Wandtapijten in Nederland'.

Archeologie in de Spoorzone: de eerste resultaten

Datum: maandag 17 september 2012
Spreker: Drs. S.H. Jongma, archeoloog
Aanvang: 20.00-22.00 uur
Locatie: DOK Centrum / Leescafé
Gemeenschappelijke lezing van Delfia Batavorum,  de Vrienden van het Prinsenhof en de Vereniging "Verre Culturen"

Sinds 2010 wordt in het Delftse Spoorzonegebied aan een nieuwe treintunnel gebouwd. De graafwerkzaamheden die hiermee gepaard gaan, worden door Archeologie Delft intensief begeleid.
In de lezing wordt u door projectleider Steven Jongma meegenomen de bouwput in, op zoek naar de resten van de Delftse stadsverdediging.
Op de plek waar de nieuwe tunnel komt, lag vroeger de grens van de oude binnenstad. Het archeologisch onderzoek heeft onder andere nieuwe inzichten opgeleverd over de ontwikkeling van de stadswal, verschillende waltorens en stadspoorten.
Daarnaast is een aantal bijzondere vondsten aan het licht gekomen!

Archeoloog Steven Jongma begon in 2005 in Delft met veldonderzoek en beleidswerk.  Inmiddels is hij projectleider over de opgravingen in het Spoorzonegebied, en de stadsarcheoloog van Delft. Samen met het team van Archeologie Delft draagt hij zorg voor de archeologie in Delft en de omliggende gemeenten Westland, Midden-Delfland en Pijnacker-Nootdorp.

De reis naar Delft

Datum: donderdag 29 maart 2012
Spreker: Kader Abdolah
Aanvang: 20.00 uur, toegang gratis
Plaats: DOK/Leescafé

Kader Abdolah (1954) werd geboren in Iran, maar moest dat land ontvluchten. Hij kwam in 1988 in Nederland waar hij in recordtijd Nederlands leerde én in die taal ging schrijven. Inmiddels is hij een van de bekendste schrijvers in Nederland en een van de succesvolste Nederlandse auteurs in het buitenland. Beroemd werd hij met Spijkerschrift, De reis van de lege flessen, Het huis van de moskee en De koning. In 2008 maakte hij een ‘polder-Koran’: een hertaling van de Koran en plaat-sing in de tijd van ontstaan. Abdolah was auteur van het Boekenweekgeschenk 2011: De kraai.
Aanvankelijk woonde Kader Abdolah in Zwolle. Toen de oudste dochter in 2003 in Delft ging studeren, maakte het gezin Abdolah kennis met deze stad. Kader en zijn vrouw werden op slag verliefd op Delft en kochten een appartement aan de rand van de binnenstad. Dagelijks maakt Kader wandelingen door de stad of loopt hij hard, langs plantoenen en singels de stad uit. Hij houdt van de afwisseling die Delft biedt. Delft ís voor Abdolah Nederland. Nergens vind je de Nederlandse geschiedenis en het heden zo geconcentreerd bij elkaar. Nergens kun je zo mooi door de Nederlandse ge-schiedenis lopen als in Delft. Delft is traditie en toekomst. Delft is daarmee een verhaal over waar Nederlandse identiteit uit bestaat en over de kracht van de Nederlandse samenleving. Veel Nederlanders hebben daar geen weet meer van.
Op 29 maart zal Kader Abdolah daarover vertellen. Kijk door zijn ogen mee naar Delft!

De historische relatie tussen de Technische Universiteit en de stad Delft

Datum: woensdag 29 februari 2012
Spreker: Han (H.G.) Heijmans
Aanvang: 20.30 uur, toegang gratis
Plaats: TOP Delft, Hippolytusbuurt 14 (oude postkantoor)

In maart wordt het nieuwe Masterplan gepresenteerd voor de Technologische Innovatie Campus Delft (TICD). Een initiatief van Gemeente Delft, TU Delft en Delftse ondernemers. Hoe stevig is, vanuit de historie gezien, deze samenwerking, ofwel: hoe stevig is de grond waarop we onze nieuwe kenniscampus bouwen? Wat is het DNA van Delft? Daarover gaat de lezing van Han Heijmans van de TU Delft Library.

Sinds de jaren 90 is er een toenemende aandacht merkbaar bij de Gemeente voor de lokale infrastructuur van kennisintensieve bedrijven en instellingen, met de TU Delft en TNO als stralende middelpunten. We spraken lange tijd over Delft Kennisstad, waarmee we wilden aangeven dat Delft meer te bieden heeft dan de historische binnenstad, de VOC, Delfts Blauw, Willem van Oranje en Johannes Vermeer. Niet voor niets luidt de titel van de huidige cultuurnota: “Meer dan Blauw”. Kennis, naast vooral toerisme, werd en wordt gezien als de nieuwe motor voor de lokale economie en als nieuwe basis voor het profiel van de stad.

In situaties waarbij men op zoek is naar een nieuw profiel duikt men vaak de geschiedenis in om dit te kunnen rechtvaardigen. De geschiedenis moet laten zien dat Delft volkomen terecht kiest voor een kennis gebaseerde economie, omdat dit past bij het DNA van de stad, waarvan de oorzaken diep geworteld zijn in het verre verleden. De historische relatie tussen de Stad en de TU Delft, is niet altijd zo hecht geweest. In de negentiende eeuw leek die relatie nadrukkelijk aanwezig, maar in de loop van de twintigste eeuw was er sprake van verwijdering, en soms zelfs van aanvaringen. Nu blijken we weer naar elkaar toe te groeien.
Wat zijn de oorzaken van deze conjunctuur beweging, en is daar voor de toekomst ook op te sturen, opdat de geambieerde kenniseconomie een stevige bodem krijgt?

Op zoek naar het Hollandse landschap

Datum: donderdag 23 februari 2012
Spreker: Frits van Ooststroom
Aanvang: 20.00 uur, toegang gratis
Plaats: DOK/Leescafé

Schilders van licht, lucht en ruimte
Al eeuwenlang vormt het landschap een onuitputtelijke bron van inspiratie voor schilders. Geen genre is zo typisch Hollands. Toch tonen de schilderijen zelden het echte polderlandschap met koeien en sloten. De zoektocht naar schilderijen van het polderlandschap voert ons door de tijd van de renaissance naar de zeventiende eeuw waarin het landschap zich tot een volwaardige kunstvorm ontwikkelt. Pas in de negentiende eeuw wordt het polderlandschap echt ontdekt als de schilders van de Haagse School met hun schildersezel de polder intrekken. De lezing toont een caleidoscopisch beeld van landschapschilderkunst door de eeuwen heen. Er worden verrassende vergelijkingen getrokken en zijpaden bewandeld. Extra aandacht is er vanzelfsprekend voor het landschap rond Delft. Altijd is er het fascinerende spel van licht, lucht en ruimte, van gras en wolken.
Frits van Ooststroom (1945) werkte zijn halve leven als docent aan de TU. Daarnaast was en is hij actief in Midden-Delfland, o.a. als bestuurslid van Midden-Delfland en als redacteur van de Midden-Delfkrant. Tegenwoordig werkt hij als particulier bouwhistoricus, met als specialiteit de bouwhistorie van Zuid-Hollandse boerderijen.

Impressies van de stads-bouwmeester

Datum: donderdag 26 januari 2012
Spreker: Wytze Patijn
Aanvang: 20.00 uur, toegang gratis
Plaats: DOK/Leescafé

Over de inhoud van de lezing laten we de stadsbouwmeester zelf aan het woord:
‘Het was een enerverend jaar als eerste Stads-bouwmeester van Delft! Wat het mij heeft gebracht is dat ik nog enthousiaster ben, dan ik aanvankelijk al was. Ik zal graag willen terugblikken op dat eerste jaar als stadsbouwmeester en mijn plannen voor de komende periode ontvouwen. Ik zal met name ingaan op de welstandsnota, de kwaliteitskamer en een paar belangrijke projecten.
Delft is een prachtige stad met veel nieuwe projecten. Speciaal wil ik de Spoorzone noemen, zonder twijfel het belangrijkste project in Delft, gelegen naast het historische centrum als een volledig nieuwe stadswijk. Een enorme uitdaging, waar de ruimtelijke kwaliteit een belangrijk agendapunt is.’