Home Le Comteprijs stadsschoon Nominaties 2016

Nominaties Le Comteprijs 2016

Inventarisatie van 16 verfraaiingen: 

1. Barbarasteeg, nieuwe bestrating, aangemeld door dhr. P. Jonquiere.
2. Buitenwatersloot 176, gevelrenovatie, aangemeld door dhr. H. Fruyt van Hertog.
3. Choorstraat 2a, nieuwe winkelpui.
4. Choorstraat 51, verwijderen reclame van opschrift winkelpui. → zie Nominatie 1
5. Dertienhuizen 2, gevelrenovatie, aangemeld door mevr. M. Poot.
6. De Vlouw 1-C, verbouwing achtergevel, aangemeld door de Commissie Behoud Stadsschoon.
7. Hugo de Grootstraat 136a-136b, verbouwing hoeketalage Van Kapel, aangemeld door dhr. P. van Tijn.
8. Koornmarkt 79-81, aanbrengen gevelsteen, aangemeld door DUWO. → zie Nominatie 2
9. Nieuwelaan 42, kunstwerk (mozaïek) op zijgevel, aangemeld door Mozaiek Delft mevr. N. Deardorff-McClain en dhr. P. van Tijn. → zie Nominatie 3
10. Oostsingel 123, restauratie toegangshek, aangemeld door mevr. B. Mensert en Commissie Behoud Stadsschoon.
11. Oude Langendijk 2, aanbrengen historiserende winkelpui, aangemeld door Commissie Behoud Stadsschoon, dhr. W. van Leeuwen en dhr. P. van Tijn. → zie Nominatie 5
12. Poptaplein, kunstwerk bij Parkschool Poptahof-Noord, aangemeld door dhr. P. van Tijn.
13. Rotterdamseweg 13, restauratie ‘Villa Buitenrust’, aangemeld door dhr. W. Merens en Commissie Behoud Stadssschoon. → zie Nominatie 4
14. Schieweg/ Kruithuisviaduct, kunsttoepassing (‘street-art’) op onderdelen viaduct,Kunstenaar dhr. Lucky Dubz.
15. Verwersdijk 190, gevelrenovatie met nieuw kleurenschema winkelpui, aangemeld dhr. W. Meier.
16. Voldersgracht 12, verbouwing met aanbrengen van nieuwe winkelpui, aangemeld door dhr. P. van Puffelen.  

• Zie hier de inventarisatie van de 16 verfraaiingen met foto's (pdf)

Nominaties 2016

De commissie selecteerde uit deze inventarisatie de volgende vijf nominaties:

Nominatie 1
Choorstraat 51, verwijderen van ontsierende reclame van op winkelpui.

Het woon/winkelpand Choorstraat 51 is ergens tussen 1890 en 1900 gebouwd. In 1931 werd er in de winkelruimte een filiaal van De Gruyter ingericht. Het onderste deel van de gevel werd compleet verbouwd: de winkel kreeg een bij de toenmalige huisstijl van de firma passende winkelpui. In de jaren ’20 en ’30 maakte het bedrijf gebruik van het materiaal bouwkeramiek om mooi gedetailleerde, opvallend puien te creëren. Zo ook hier. De pui bestaat uit een omkadering van met keramiek beklede muurdammen en een bovenlijst, met daarin houten kozijninvullingen. Tot op de details is deze pui gaaf gebleven. De originele invulling heeft onder andere eikenhouten deuren en glas-in-lood bovenlichten met De Stijl-patronen.
Meest bijzonder is het bouwkeramiek. De tegels en blokken hebben een prachtig gemeleerde blauw/paars/zwarte tint. De bovenlijst of ‘puibalk ’ is geaccentueerd door liggende zeskantige tegeltjes. Hierin opgenomen zijn verguld geglazuurde profieltegeltjes die samen het opschrift ‘’P. DE GRUYTER & ZN’’ vormen. De mate van exactheid hiervan toont de toenmalige perfectie van ontwerp en bakproces bij De Porceleyne Fles. Want vrijwel zeker is dit bouwkeramiek geleverd door het hier in gespecialiseerde Delftse bedrijf.
Dit prachtig stukje werk, apotheose van de pui, ging teloor met de verdwijning van De Gruyter. De winkelruimte kreeg andere invullingen. Hoewel de pui als geheel onaangetast bleef, was het opschrift tientallen jaren lang verdwenen onder de reclamebak van de huidige interieurzaak. De mooie compositie was gefragmentariseerd door deze en enkele andere toevoegingen.
Gelukkig heeft de eigenaar onlangs de reclamebak verwijderd, met deze ‘verrassing’ als resultaat. Zo eenvoudig kan het dus zijn. Verfraaiing hoeft niet altijd toevoeging van iets te zijn, maar kan ook bestaan uit het verwijderen van verstoringen. Daarvan is nauwelijks een betere illustratie denkbaar als bij deze gave De Gruyter-pui. 

• Genomineerde: dhr. en mevr. W.N. Koegler, Delft

Nominatie 2 
Koornmarkt 79, aanbrengen gevelsteen

Het groepje van drie panden Koornmarkt 77, 79 en 81 is sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw een groot complex met studentenwoningen. Het meest rechtse pand is het laatgotische huis ‘De Hantboogh’ met een prachtige, deels natuurstenen bogengevel. Hoewel ook de gevels van de twee andere panden ‘authentiek’ en eeuwenoud lijken, is dat niet het geval met het middelste gevel, vroeger met eigen huisnummer 79, Toen de voorganger van DUWO, de SDSH, de panden liet verbouwen moesten er inwendig grote veranderingen worden gemaakt: doorbraken door bouwmuren en het aanbrengen van een betonnen kern voor het trappenhuis en sanitaire voorzieningen. Het casco en de gevel van het middelste pand bleken bouwkundig het meest slecht, en werden historisch van minder belang geacht. In 1964/’65 werd het middelste pand in feite tussen de beide bouwmuren uit gesloopt. Voor een volledig nieuwbouwcasco ontwierp architectenbureau Kooreman en Raue een bij het linkerpand nr. 77 passende quasi laat-18e/ vroeg 19e eeuwse lijstgevel met dito vensterindelingen. Zo ontstond een zich visueel naadloos in de gevelwand voegende groep van drie samenhangende gevels.
De Stichting DUWO heeft opdracht gegeven tot het aanbrengen van een nieuwe gevelsteen in de borstwering net boven de puibalk van nr. 79. Dat is de historisch verantwoorde positie van een gevelsteen. Die is immers herkenningsteken van het individuele huis en eventueel - als een reclame-uiting avant la lettre - het bedrijf daarin. De steen is gemaakt naar geheel nieuw ontwerp maar vermeld de oude overgeleverde huisnaam ‘HET VLIEGEND PAERT’. De afbeelding erboven laat geen enkel misverstand bestaan!
In de context van de geschiedenis van de Le Comteprijs is dit een klassieke verfraaiing te noemen: het soort objecten dat vooral in de beginjaren vaak werd gesignaleerd en aangemeld. Klein maar fijn; het nog net iets mooier maken van een op zich al mooi gebouw. 

• Genomineerde: DUWO

Nominatie 3 
Nieuwelaan 42, aanbrengen van een mozaïek op de zijgevel

Het gebied van Nieuwe Laan en Ezelsveldlaan werd eind 19e eeuw bebouwd, deel van een stadsuitbreiding tussen de net gesloopte stadswal aan/ bij de Zuiderstraat en het nieuw gegraven Rijn-Scheikanaal. In het oostelijke deel werden tussen 1895 en 1911 twee gebouwen voor de (toen nog) Technische Hogeschool gerealiseerd. Bij het grootste daarvan, het Gebouw voor Werktuig- en Scheepsbouwkunde (nu wooncomplex ‘Museumhof’) werd iets verderop aan de Nieuwe Laan een rij grote woningen van drie verdiepingen gebouwd in 1911. Deze rij kreeg later de naam ‘Professorenwoningen’ omdat er al direct onderwijspersoneel van de TH ging wonen. De rij bleef net gespaard bij de grote sloop- en saneringsactiviteiten na 1960. De noordelijke oprit van de Sebastiaansbrug scheerde rakelings langs het laatste huis van de rij. In 2007 werd als laatste onderdeel van de nieuwe bebouwing van het Zuidpoortgebied langs de oprit een zes bouwlagen hoog woonblok gebouwd waarvan de kop werd opgetild over de Professorenwoningen. Om een toegang tot de nieuwe garage te maken werd één huis daarvan afgebroken; de vrijgekomen tussenmuur werd als kopgevel voorzien van vensters en bepleisterd. Het witte muurvlak en de wat onbestemde situatie bij en boven de garage waren ‘uitnodigend’ voor spuiters. De graffiti deed als snel afbreuk aan het beeld van de keer op keer bij grote veranderingen gespaarde ‘Professorenwoningen’.
Nan Deardorff McClain ontwierp een kunstwerk bestaande uit op de gevel aan te brengen mozaïektegels. Het mozaïek heeft in de onderste zones felle kleuren, in het bovenste geveldeel een golvend achtergrondpatroon. Er in opgenomen zijn de bij een eerdere gelegenheid  gemaakte ‘Kadinskytegels’. De tegels zijn gemaakt met hulp van Delftenaren en leerlingen van de Oostpoortschool.
Het kunstwerk trekt de aandacht van de voorbijganger door zijn vrolijke kleuren en vormen, verlevendigd deze belangrijke entree naar het centrumgebied, en heeft een voorheen smoezelige zijgevel absoluut meer aantrekkelijk gemaakt. 

• Genomineerden: Delft Mozaiek : Mevr. Nan Deardorff-McClain, Delft
• Eigenaren F.J.M. van Ginniken, S.C. Kuijper, Delft
• Ontwerp: Nan Deardorff-McClain 
• Aangemeld door: mevr. Nan Deardorff-McClain en Peter van Tijn 

Nominatie 4 
Rotterdamseweg 13, restauratie van villa ‘Buitenrust’

De Rotterdamseweg, de oude landroute naar Rotterdam, had al sinds de late middeleeuwen dicht bij de stad een voorstadachtige bebouwing. Deze, gelegen tussen de weg en de Schie, had hoofdzakelijk een aan het water gerelateerd bedrijfskarakter. Vanaf het midden van de 19 eeuw voegde zich aan de andere kant van de weg daarbij een vroege vorm van ‘buitenwonen’. Hier konden in de weilanden nog redelijk grote kavels worden aangekocht voor grotere huistypen met ruime tuinen. Zo ontstond gaandeweg de afwisselende bebouwing van enkele villa’s afgewisseld door rijen herenhuizen aan de oostkant van de Rotterdamseweg. Een van de vroegste villa’s is de villa ‘Buitenrust’, die circa 1870 zal zijn gebouwd. De villa was ontworpen in eclectische stijl met een gepleisterde gevel, opengewerkte decoratieve houten dakranden, en in het hogere deel links geprofileerde waterlijsten boven de woonkamervensters. Die mooie details verdwenen stuk voor stuk bij latere verbouwingen of, in het geval van de dakranden, door verwaarlozing. De twee vensters links werden rond 1960 vervangen door een totaal niet bij de architectuur passende brede rechthoekige winkelpui.
In 2006 werd de villa bedreigd door sloop; de vorige eigenaar wilde het ruime perceel ontwikkelen en verdichten met woningbouw. Buitenlust is vervolgens in een spoedprocedure aangewezen als gemeentelijk monument. De huidige eigenaar had gelukkig andere intenties, gericht op renovatie en restauratie van de villa, met waar mogelijk herstel van oorspronkelijke details. Architect Harald Schout heeft hiervoor het ontwerp gemaakt. De verdwenen details zijn niet exact gereconstrueerd, maar meer in gereduceerde, abstracte vormen teruggebracht: de dakranden en de schijnborstwering op de erker rechts. Omdat de exacte profilering niet meer was te achterhalen is afgezien van de waterlijsten boven de woonkamervensters. Maar met het terugbrengen van de twee kleinere woonkamervensters zelf is het linkerdeel weer in samenhang met het rechter gebracht. Dat is de belangrijkste bijdrage aan een geslaagd herstel van een historisch gevelbeeld. 

• Genomineerde: J.G.J. de Wit, Delft
• Ontwerp: architectenbureau Zeeuwse Jongens, Harald Schout, Delft
• Aangemeld door: de CBS en Willem Merens, Delft 

Nominatie 5
Oude Langendijk 2, het aanbrengen van een historiserende winkelpui (‘reconstructie’) in de vroegere De Gruyterwinkel

Oude Langendijk 2 is de bekende vroegere winkel van De Gruyter. In 1911 werd voor dit winkelbedrijf een ouder pand inwendig verbouwd en kreeg het een compleet nieuwe gevel. Het geheel werd ontworpen door de huisarchitect van De Gruyter, J.G. Welsing. De gevel is voor Delft en misschien wel voor Nederland bijzonder vanwege de duidelijk Duitse/ Weense vormgeving met haast barokke aandoende Jugendstilvormen in combinatie met abstract-symmetrische ‘Sezession’ decoraties. De Duitse opleiding van Welsing is verklaring voor dit in ons land zeer zeldzame voorkomen van ‘Jugendbarock’. De winkelpui kreeg een standaardindeling met middentoegang die Welsing rond 1910 had bedacht en die bij veel andere De Gruyter-panden elders werd gebruikt. Eind jaren ‘30 werd deze pui door een moderne, zakelijke pui vervangen. Hoewel absoluut afwijkend in vormentaal was die pui wel vormgegeven met een zorgvuldigheid tot op detailniveau die ook Welsings ontwerp karakteriseerde. Dat kon absoluut niet gezegd worden van de kunststof pui die uiteindelijk na latere verbouwingen in de jaren ‘90 werd aangebracht. Deze was tot voor kort een grove aantasting van de gevel.
Recent is het pand aangekocht door Rob van der Leeuw onder andere voor uitbreiding van zijn zaak in het aangrenzende hoekpand. Van hem komt de wens de historische De Gruyter-pui te reconstrueren. Architect Wilfried van Winden heeft hiervoor het ontwerp gemaakt. De oorspronkelijke omkadering was niet meer te herstellen, daarom is een nieuw kader aangebracht. De pui zelf is geen exacte reconstructie. In twee opzichten wijkt ze af: de bredere middentoegang met twee deuren, en het verdiept plaatsen in een portiek. Het glas van de aansluitende vensters is rondgezet, zoals dat bij veel winkelpuien uit de eerste decennia van de 20e eeuw gebruikelijk is. De liggende ovalen in het bovenlicht zijn als detailvorm niet ontleend aan de Delftse pui, maar aan enkele nog originele De Gruyter-puien in Den Haag. Dat geldt ook voor het mooi gekromde ronde tympaan boven de deuren.Hoewel op details van de oorspronkelijke pui afwijkend, herstelt de nieuwe winkelpui de oorspronkelijke samenhang van deze voor Delft unieke, architectuurhistorisch zeer bijzondere gevel. De oorspronkelijke compositieprincipes zijn als uitgangspunt genomen, en de juiste detailvormen zijn toegepast. Even belangrijk als de gevelverfraaiing op zich is dat de nieuwe pui het sluitstuk vormt van opeenvolgende verbeteringen van vier aansluitende winkelpanden op de kop van de Oude Langendijk vanaf de Koornmarkt. In 2010 werden de puien van Oude Langendijk 3 en 4 gereconstrueerd. Zo is een mooie rij van historisch passende winkelpuien tot stand gekomen: één van de grootste verbeteringen in het historische stadsgezicht in de afgelopen vijftien jaren. 

• Genomineerde: dhr. Rob van der Leeuw, Delft
• Ontwerp: WAM architecten, Wilfried van Winden, Delft 
• Aangemeld door: CBS Delft; Wim van Leeuwen, Delft en Peter van Tijn, Delft